گلپایگان؛ همزیستی تاریخ و طبیعت در "سرزمین گل‌های سرخ"

ایرنابازار-گلپایگان که سال‌های قبل اسمی غیر از این داشته، نامی آشنا برای ایرانی‌هاست. هر جا اسم ماست و کباب بیاید نام "گلپایگان" هم کنارش هست. شمال، جنوب و یا شرق و غرب ایران هم ندارد و کباب‌های گلپایگان شهرت طولانی دارد. اما گلپایگان به جز خوراکی‌های لذیذش پیشینه‌ تاریخی ارزشمندی هم دارد. سابقه تاریخی این شهر به زمان حکومت سلسله‌ کیانیان، دوران پارینه‌سنگی میانه و نوسنگی بازمی‌گردد و در گذشته گلپایگان به "وردپاتکان" یا "سرزمین گل‌های سرخ"، شهرت داشته است.

مسیر دسترسی

گلپایگان یکی از شهرهای استان اصفهان است که در ۱۵۶ کیلومتری شمال‌غربی این شهر و در میانه شهرهای خوانسار، نجف آباد، خمین و میمه قرار گرفته است. اگر خودرو شخصی داشته باشید، ‌ از پایتخت پنج ساعت راه دارید تا به گلپایگان برسید و گرنه از ترمینال‌های اتوبوس شرق و جنوب تهران می‌توانید بلیت یک اتوبوس ولوو را بخرید و پس از طی ۶ ساعت به گلپایگان برسید. مسیراینگونه است که از جنوب تهران خارج می‌شوید و پس از گذر از اتوبان تهران ـ قم، به سمت اصفهان می‌روید، ‌ اما پیش از آنکه به اصفهان نزدیک شوید، یک راه ویژه برای گلپایگان وجود دارد که در سمت غرب جاده است. گلپایگان خط راه‌آهن یا فرودگاه ندارد، ‌ بنابراین تنها راه رسیدن به این شهر زیبا از طریق خودروی شخصی یا اتوبوس است. البته برخی آژانس‌های مسافرتی تورهای سه روزه گلپایگان‌گردی برپا می‌کنند که انتخاب خوبی برای یک سفر چند روزه هستند.

دیدنی‌ها

گلپایگان شهری تاریخی و کهن در اصفهان است که به دلیل آب‌وهوای خوب و جای دادن زاینده‌رود در دل خود، مسافران زیادی را به سمت خود جذب می‌کند. روستای وانشان با قدمتی در حدود ۳۰۰۰ سال در گلپایگان یکی از آن جاهایی است که خود به تنهایی انگیزه‌ای قوی برای جذب گردشگر است. این روستا در ۱۲ کیلومتری جنوب شهرستان گلپایگان و ۱۵ کیلومتری شمال خوانسار قرار دارد و در دل خود جاهای تاریخی و جذابی دارد که می‌تواند محل گشت‌وگذار باشد. از جمله در این روستا شما می توانید از جاذبه‌هایی چون باغ‌های سرسبز، کوه بابادودورشاه، چشمه لمبی، برج حاج فرج الله و مزرعه امیریه دیدن کنید.

ارگ تاریخی گوگد بنایی قدیمی و کهن از خشت و گل است که قدمت آن به ۴۰۰ سال قبل بر می‌گردد و در مسیر جاده ابریشم قرار داشته است. گوگد در مسیر گلپایگان به تهران قرار گرفته و با توجه به اسناد ثبت شده‌ای که از این ارگ به دست آمده به نظر می‌رسد نیمی از ساختمان این ارگ مهریه همسر علیخان بوده که توسط وی به همسرش واگذار شده بوده؛ بنابراین از آن زمان این ارگ به «ارگ علیخانی» نیز شهرت پیدا کرده است. از این دژ در زمان‌های صلح به عنوان کاروانسرا و در زمان جنگ یا حمله اشرار به عنوان دژ نظامی استفاده می‌شده و خوب است بدانید که گوگد به معنای "گاو بزرگ" ترجمه شده است.

منطقه تنگ غرقاب از این جهت که سنگ‌نگاره های تیمره را در خود جای داده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سنگ نبشته‌های تیمره در ۱۵ کیلومتری گلپایگان با قدمتی چندین هزار ساله مربوط به دوران ماقبل تاریخ و پارینه سنگی و قبل از کشف فلزات است که بزرگترین و کامل‌ترین مجموعه سنگ‌نگاره‌های ایران، از لحاظ تنوع موضوعی، زیبایی نقوش، قدمت، تنوع سبک حکاکی، فراوانی و گستردگی در گلپایگان به حساب می‌آیدیدآید. این سنگ‌نگاره ها را در مناطق مشخص شده روی نقشه و کنار رودخانه می‌توانید پیدا کنید.

برای دیدن مناره سلجوقی باید به مرکز شهر بروید. تقریبا روبه‌روی بازار سنتی گلپایگان، مناره‌ای بزرگ که متعلق به دوره سلجوقیان است، ‌سر به آسمان کشیده است. این مناره بلند از همه جای شهر قابل رویت است.

گلپایگان به راستی دیدنی است، این شهر در میان دشتی که از همه سو به کوه‌هایی بلند منتهی می‌شود، قرار دارد. تمامی دشت پوشیده از درخت است و در میان باغات، کفترخانه (کبوترخانه)‌های متعددی وجود دارد. کبوترخانه‌ها، بناهای خشتی بزرگی هستند که توسط کشاورزان بنا می‌شده‌اند. این بناها دارای تیرهای چوبی متعدد در ناحیه فوقانی و شبکه لانه زنبوری و متخلخلی در بخش داخلی خود هستند که مکان مناسبی برای زندگی کبوتران است. کبوترها برای تغذیه از آفات مزارع استفاده می‌کرده‌اند و فضولات آنها نیز به عنوان کود در مزارع کاربرد داشته ‌است.

اگر به مردم محلی بگویید گردشگر هستید و از آنها بخواهید جایی را به شما معرفی کنند، ‌اولین کلمه‌ای که می‌شنوید، ‌"کوچری" است. منطقه‌ای سرسبز و خوش آب‌وهوا که اگر بالای کوه بروید از آنجا می‌توانید کل شهر را ببینید.

امامزاده هفده‌تن از ابنیه قرن یازدهم هجری است که در زمان شاه عباس اول صفوی احداث شده است. بقعه این بنا از جمله کارهای بسیار زیبای معماری عهد صفویه است که به دستور سردار امامقلی‌خان ساخته شده و دارای کاشی‌کاری معرق و منقوش و دارای کتیبه به خط کوفی است.

بفرمایید کباب گلپایگان!

خیلی جالب است اینکه کباب گلپایگان در فهرست میراث ناملموس ثبت شده است. این هم یکی از دلایل معروفیت کباب این منطقه است. شما هم در حین گشت‌وگذارها هر وقت احساس گرسنگی کردید، بی‌درنگ به سراغ کبابی در سطح شهر بروید؛ چون شما الان در شهر کباب‌ها هستید. کباب‌خانه‌های بسیاری در گلپایگان هستند و شما هم بهتر است طعم لذیذ کباب گلپایگان را در این شهر بچشید. همراه چلوکباب فراموش نکنید که ماست گلپایگان را هم امتحان کنید!

سوغاتی

اگر شما هم جزو آن دسته از گردشگرانی هستید که حتما باید سوغات با خود ببرید،‌ پیشنهاد ما به شما محصولات لبنی گلپایگان است که در بسته‌بندی سوغات هم می‌توانید آنها را پیدا کنید. ماست چکیده، کشک، پنیر پرورده و پنیرهای خاص مانند پنیر گردو، پنیر سبزی و... از جمله این محصولات لبنی هستند. به‌علاوه، عسل گلپایگان هم هدیه خوبی برای کسانی است که منتظرند شما از سفرتان بازگردید. صنایع دستی گلپایگان منبت‌کاری است که می‌توانید از بازار تهیه‌اش کنید.

اقامت

در گلپایگان چند هتل و مسافرخانه هست که می‌توانید برای دو سه شب اتاق رزروشان کنید. اما اگر بخواهید به مرکز شهر نزدیک‌تر باشید، هتل جهانگردی هم انتخاب خوبی است. در صورتی که تمایل داشته باشید از شهر فاصله بگیرید و در بافت تاریخی چند روزی را بگذرانید راهی ندارید جز اینکه به ارگ تاریخی گوگد بروید. این مکان که یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر است در کنار چایخانه و کافی‌شاپ، امکانات اقامتی خوبی دارد. ارگ، تقریبا یک ربع تا 20 دقیقه از شهر فاصله دارد.