کم‌کم به زمان تعیین و معرفی وزبران از سوی رئیس‌جمهوری منتخب نزدیک می‌شویم. در شرایط کنونی فارغ از رویکردهای خاص نسبت به عملکرد وزارت ارتباطات در دوران دولت پیش، برخی اولویت‌ها و برنامه‌های کلان و تأثیرگذار در شرایط آینده این وزارتخانه را مرور می‌کنیم.
به‌صورت کلی، محور فعالیت‌های وزارت ارتباطات در دولت جدید حول سه محور زیر حرکت می‌کند:
۱. توسعه اقتصاد دیجیتال
۲. حرکت به سوی تحول دیجیتال و هوشمندسازی
۳. حرکت به سوی تسهیل‌گری و مانع‌زدایی در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات
در محور توسعه اقتصاد دیجیتال، در شرایط کنونی باید برنامه‌ریزی به سمت توسعه زیرساخت‌های حیاتی، به‌ویژه در جهت برنامه‌ریزی برای بالا بردن سهم اقتصاد دیجیتال در اقتصاد کلان کشور باشد.
به عبارتی هدف تیم مدیریتی در وزارتخانه ارتباطات و فناوری اطلاعات، باید حول محور ظرفیت‌های جدید و افزایش تأثیرات این حرکت به سمت اقتصاد ایران باشد. سهم اقتصاد دیجیتال ایران از تولید ناخالص ملی اکنون زیر ۶ درصد است که در شرایط فعلی و با وجود ظرفیت بالایی که در بخش‌های گوناگون اعم از سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و بخش مهم ایده و طرح یعنی مغزافزار این حوزه وجود دارد، می‌توان این عدد را تا ۲۰ درصد بالا برد؛ امری که اکنون در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی اهمیت بسیاری دارد.
برای توسعه ظرفیت‌های این حوزه برخی اقدامات به‌عنوان پیشران و اولویت‌های نخستین برای توسعه اقتصاد دیجیتال مطرح می‌شوند، مانند:
۱. توسعه مراکز خدمات داده و زیرساخت‌های ابری به‌منظور ارائه سرویس‌های داخلی با کیفیت و سرعت بهتر
۲. بسترسازی برای ارائه سرویس‌های پایه بومی و سرویس‌های داخلی به‌منظور تسهیل کسب‌وکارهای خرد و کلان؛ بویژه با نگاه نوآوری و انتقال فناوری
۳. برنامه‌ریزی برای بومی‌سازی و توسعه ظرفیت‌های بالقوه در بخش سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
۴. توسعه کمی و کیفی شبکه ملی اطلاعات به‌عنوان شاهراه سرویس و محتوا برای شبکه داخلی
۵. بسترسازی باهدف تجاری‌سازی ظرفیت‌های بالقوه حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات برای کسب‌وکارهای کوچک و بالا بردن ضریب اشتغال در این حوزه برای مردم
۶. تکمیل زنجیره ارزش تولیدکنندگان محتوا و خدمات در بستر توسعه شبکه ملی اطلاعات با اولویت توسعه شبکه ثابت و فیبر نوری در کشور
۷. نگاه ویژه به لایه پژوهشی با خروجی تجاری و طرح‌های ملی با قابلیت درآمدزایی و سرمایه‌پذیری برای مشارکت بخش خصوصی
۸. توجه به ظرفیت کشور برای ترانزیت ترافیک و موقعیت استراتژیک کشور برای توسعه زیرساخت‌های کلان
در بخش تحول دیجیتال، وزیر پیشنهادی باید برنامه‌ریزی و فرآیندهای اجرایی در اکوسیستم فناوری اطلاعات و ارتباطات را به سمت همگرایی و تمرکز بر استفاده از خدمات دیجیتال در همه ابعاد پیش ببرد. بسیاری از ظرفیت‌ها و برنامه‌ها در شرکت‌ها و کسب‌وکارهای این حوزه به صورت کامل بهره برداری نشده و از همه ظرفیت آن استفاده نمی‌شود.
بررسی ابعاد دیجیتالی شدن کسب‌وکارهای این حوزه و ارزیابی آمادگی دیجیتال
وزارت ارتباطات باید میزان پیشرفت دیجیتالی شدن در ابعاد گوناگون کسب‌وکارهای حوزه فناوری و نوآوری و همچنین لایه‌های مختلف مانند اپراتورهای ثابت و سیار و... به‌علاوه گلوگاه‌ها و تنگناهای ایجاد شده در اثر بهره‌برداری نکردن درست از فناوری‌های دیجیتال را در این ابعاد ارزیابی کند و بابت آن راه‌حل بیابد.
مهم‌ترین ابعاد آن برای کسب‌وکارها عبارت است از محصولات و خدمات، بازاریابی و کانال‌های توزیع، فرآیندهای کسب‌وکار، زنجیره تأمین، رقبا و به صورت کلی زنجیره ارزشی که شکل می‌گیرد و اکوسیستم دیجیتال و در نهایت اقتصاد دیجیتال را شکل می‌دهد.
در راستای ارزیابی آمادگی دیجیتال، وزارت ارتباطات باید راهبری فناوری‌های دیجیتال را به‌طور جامع در کشور برنامه‌ریزی و مدیریت کند. همچنین باید دارایی‌های استراتژیک خود را که می‌تواند برای بهره‌برداری از فرصت‌ها یا خنثی‌کردن تهدیدها در حوزه فناوری‌های دیجیتال استفاده شود، شناسایی کند که مهم‌ترین دارایی در اینجا داده‌های تولیدی کاربران است که یک ظرفیت و ثروت ملی است.
همچنین باید به‌صورت مداوم چشم‌انداز تحول دیجیتال در سطح کلان برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و همچنین دستگاه‌های هم‌ردیف به‌روزرسانی و تکمیل شود. این چشم‌انداز باید در سطح کلان اطلاع‌رسانی شده و منافع حاصل از تحقق آن برای ذی‌نفعان تشریح شود.
به علت پیشرفت‌های سریع حوزه فناوری‌های دیجیتال و نااطمینانی بازار برای بازه‌های زمانی یک‌ساله، استراتژی‌های دیجیتال به‌صورت چابک و منسجم تدوین می‌شود و در صورت لزوم مورد بازبینی قرار می‌گیرند که اکنون در بسیاری از دولت‌ها این برنامه‌ها در سطح کلان اطلاع‌رسانی شده و میزان دستیابی به این اهداف به مردم گزارش می‌شود.
*مدیرعامل ارتباطات هوشمند تبیان
نظر شما