در ابتدای هفته جاری همزمان با افزایش قیمت بنزین، شاهد رشد تقاضا در سهام شرکت‌های پالایشی بودیم. در این راستا برترین گروه صنعت بازار، پالایشی‌ها هستند و نمادهای شتران، شپنا و شبندر، بیشترین تأثیر مثبت را بر شاخص کل گذاشته‌اند. روز دوشنبه هم شرکت پالایش نفت تبریز جزو شرکت‌هایی بود که بیشترین تأثیر مثبت را بر شاخص گذاشتند.
افزایش قیمت بنزین مانند هر کالایی باید برای تولیدکننده‌های آن سودآور و به تبع آن، موجب رشد قیمت سهامشان شود، اما آن‌گونه که یک کارشناس می‌گوید رشد اخیر،کاذب و ناشی از اثر روانی است.
قیمت بنزین برای پالایشگاه‌ها تغییری نکرده
نادر اسراری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با ایرناپلاس اظهار کرد: در حالت عادی افزایش قیمت بنزین باید روی صنعت پالایشگاهی اثر بگذارد، اما با این حال، افزایش اخیر عملاً هیچ تأثیری روی شرکت‌های پالایشگاهی و پتروشیمی نخواهد گذاشت.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: در تعاملاتی که وزارت نفت به‌عنوان نماینده دولت از طریق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با پالایشگاه‌ها دارد، بنزین با قیمت فوب خلیج فارس خریداری و با قیمت پایین‌تر به مردم عرضه می‌شود. این امر باعث می‌شود میزان یارانه‌ای که دولت بابت بنزین پرداخت می‌کرد، کاهش پیدا کند و عملاً اثر درآمدی بر شرکت‌های پالایشی نخواهد داشت.
اسراری در ادامه گفت: با این اوصاف، بازارهای ما لزوماً از عناصر بنیادین تأثیر نمی‌گیرند؛ همان‌طور که ساعت ۸:۳۰ شنبه تقاضا برای خیلی از شرکت‌های پالایشگاهی کامل شده بود، در حالی که این شرکت‌ها بنزین را با قیمت ۵۰ سنت به دولت می‌فروختند و همین الان هم با همین قیمت می‌فروشند. از همین رو، افزایش قیمت بنزین روی صورت‌های مالی آنها تأثیری نخواهد گذاشت. بنابراین تنها عاملی که باعث رشد شاخص این شرکت‌ها در طی چند روز اخیر شده، اثرات روانی و عرضه و تقاضا بوده است.
مسیر معکوس بنزین و خودرو در ایران
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه درباره تأثیر گرانی قیمت بنزین بر سهام شرکت‌های خودرویی هم توضیح داد: در کشورهایی که عرضه و تقاضای خودرو بر اساس عناصر بنیادین اقتصادی صورت می‌گیرد و شرایط اقتصادی آنها طبیعی است، افزایش قیمت حامل‌ها باعث افزایش مقطعی قیمت خودرو می‌شود، زیرا تقاضا برای خودرو را کاهش می‌دهد. علتش این است که بهای تمام شده خودرو، ترکیبی از قیمت خودرو و بخشی از حامل‌های انرژی است که خودرو مصرف میکند. رشد قیمت در یکی از این کالاهای مکمل، موجب کاهش در دیگری می‌شود، اما این وضعیت در کشور ما برعکس شده است. یعنی اگر قیمت خودرو را طی چند روز گذشته در بازار آزاد نگاه کنید، متوجه می‌شوید در این مدت قیمت آنها افزایش یافته است.
وی در همین رابطه افزود: اگر اثر روانی آن را در نظر بگیریم، می‌تواند روی افزایش تقاضای سهام خودرویی‌ها تأثیر بگذارد، اما تصور می‌کنیم ظاهراً قیمت خودرو در شرکت‌های خودروسازی تغییری نکرده، پس نباید درآمدهای آنها را هم در واقعیت تغییر دهد.
رشد هزینه حمل‌ونقل
این کارشناس همچنین درباره شرکت‌های پالایشگاهی نیز گفت: در گذشته برخی از شرکت‌های پالایشگاهی مانند شرکت‌های پتروشیمی نوری و بندر امام (ره) محصولات بنزینی تولید می‌کردند، اما شرکت‌های پتروشیمی ما مدت‌هاست که این محصولات را تولید نمی‌کنند، در نتیجه برای آنها اتفاقی نخواهد افتاد.
اسراری افزود: از همین رو، تنها تأثیری که این افزایش قیمت ممکن است داشته باشد، این است که هزینه حمل و نقل را تا اندازه‌ای افزایش دهد و از این کانال سودآوری شرکت‌ها را کاهش دهد.
به گفته وی یکی از عناصر تعیین قیمت محصولات، هزینه حمل و نقل است و زمانی که قیمت حامل‌های انرژی افزایش یابد، هزینه تمام شده برای شرکت‌ها افزایش خواهد یافت.