در این میان وزیر کشور با تاکید براینکه برای تامین امنیت و آسایش مردم با هنجار شکنان برخورد می شود، گفت: هر اعتراضی در بستر خود امکان‌پذیر است. رحمانی فضلی در یک گفت وگوی تلویزیونی در مورد برگزاری برخی تجمع‌های اعتراضی در شهرهای کشور در پی سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین افزود: بعد از بحث تغییر قیمت بنزین، متاسفانه عده‌ای با اعلام اینکه نسبت به این موضوع اعتراض‌هایی دارند، در برخی از شهرها با اقدام‌هایی که انجام دادند مشکلات زیادی را برای مردم ایجاد کردند.
وی ادامه داد: امروز (روز شنبه) با توجه به اینکه دومین روز اجرای این طرح بود، نیروهای انتظامی، امنیتی و استانداری‌ها خویشتن‌داری کرده و موضوع را هدایت کردند تا به نحو احسن اگر تجمعی وجود دارد، پایان پذیرد. اما امروز صبح در برخی از شهرها عده‌ای به دنبال برخی اقدام‌های کاملا غیرقانونی و قانون‌شکنانه به مراکز عمومی مثل بیمارستان‌ها و برخی جاها که مردم در آن بودند، به ماشین و اموال عمومی آسیب رساندند و همچنین اقدام به بستن جاده‌ها و نیز ایجاد بی‌انضباطی و مختل‌کردن ترافیک کردند.
جامعه ما یک جامعه استبداد زده بوده است
در ارتباط با دلیل شکل‌گیری اعتراضات اخیر ایمان رزاقی‌راد، جامعه‌شناس سیاسی در این باره به ایرناپلاس توضیح می‌دهد: اگر به گذشته نگاه کنیم درمی‌یابیم که جامعه ما یک جامعه استبداد زده بوده است که با انقلاب اسلامی حاکمیت مردمی در آن شکل اجتماعی پیدا می‌کند. تا قبل از این هم مردم در صحنه‌های اجتماعی حضور داشتند اما در صحنه‌های اجتماعی کوچک مانند خانواده، صنف یا محله. یعنی ارتباطات اجتماعی آنها در این حد بود. انقلاب اسلامی و شرایط جدیدی که وجود داشت و تمدنی که بر سازمان‌های بزرگ و واحدهای بزرگ اجتماعی تاکید دارد، موجب شده زمینه مشارکت مردم در امور اجتماعی به وجود بیاید.
رزاقی‌راد ادامه می‌دهد: طبیعی است که وقتی داریم تمرین مردم‌سالاری و دموکراسی می‌کنیم، به تدریج در این زمینه رشد می‌کنیم. این تجربیات را ما در دوره‌های گذشته مانند نهضت‌های تنباکو و... داشته‌ایم. از دوران انقلاب هم این تجربه‌ها به کمال نسبی رسید. در اعتراضات روزهای اخیر هم طبیعی است که مردم نسبت به وضعیت اقتصادی و گرانی‌هایی که وجود دارد، واکنش نشان دهند. این برمی‌گردد به اقتصاد وابسته‌ای که کشور ما دارد و در نتیجه تحریم فشار اقتصادی ایجاد می‌کند.
این جامعه‌شناس می‌افزاید: مقام معظم رهبری سال‌هاست که می‌گویند اقتصاد باید مستقل شود و باید استقلال اقتصادی پیدا کنیم. مسئولانی که در راس امور قرار دارند به نظر می‌رسد به اندازه‌ای که هشدار داده شده، کار نکرده‌اند و نتوانسته‌اند استقلال اقتصادی را شکل دهند. هرچند به طور محتوم و جبری به خاطر همین تحریم‌هایی که داشته‌ایم، رگه‌هایی از استقلال اقتصادی شکل گرفته است اما هنوز هم اقتصاد ضربه‌پذیری داریم که این البته در همه دنیا وجود دارد.
در این شرایط مسئولان ما باید با احتیاط بیشتری عمل کنند. مسئولان وقتی می‌خواهند تغییراتی در کشور ایجاد کنند، زمینه‌سازی‌های فرهنگی، توجیه مردم و اطلاع‌رسانی دقیق و به موقع را در دستور کار قرار دهند. به نظر می‌رسد که در مورد گران شدن قیمت بنزین تهمیدات روانی از پیش اتفاق نیافتاده است. این دقیقا برای مردم شوک ایجاد می‌کند.
مردم هم می‌خواهند مطالبات و اظهارنظر خودشان را به مسئولان برسانند و چون راهی ندارند، به خیابان می‌آیند و شعار می‌دهند. این اولین بار نیست که این اتفاق می‌افتد و تجربه‌های زیادی در این زمینه داریم. در چنین شرایطی که کشور ما دشمنان قسم خورده‌ای برای ایجاد آشوب و به‌هم‌ریختن این نظم و امنیت دارد؛ طبیعی است که اینها از این فرصت سوءاستفاده می‌کنند و به میدان می‌آیند.
با دو نوع معترض مواجهه هستیم
از سو دیگر سعید زاهد، جامعه‌شناس هم در این باره به ایرناپلاس می‌گوید: ما در این اعتراضات با دو نوع معترض مواجه هستیم. عده‌ای مردم عادی هستند که می‌خواهند در برابر فشارهای اقتصادی اعتراض کنند و عده‌ای دیگر اخلال‌گرند و به‌دنبال آشوب هستند. طبیعی است که در چنین شرایطی ممکن است بعضی از مردم که معترض هستند فریب نیروهای آشوبگر را بخورند و آنها هم وارد صحنه شوند و این تخریب‌ها اتفاق بیافتد. این افراد قصد برهم زدن آرامش جامعه را دارند.
زاهد می‌گوید: در این سال‌ها تجربه‌های زیادی اتفاق افتاده است و مردم آموزش‌های لازم را دیده‌اند. تصور من این است که شرایطی که وجود دارد نسبت به سال ۸۸ پیچیده‌تر است. مردم در آن سال‌ها فریب آشوب‌گران را می‌خوردند اما امروز می‌دانند که کجا از حضورشان سوءاستفاده می‌شود. اما در کل همه این موارد تمرین دموکراسی است. در فرانسه به دلیل وجود گروه‌های مخالف حداقل یک روز در میان تظاهرات خیابانی وجود دارد که مطالبات خودشان را به حکومت و دولت بگویند. ما البته جامعه ایده‌ال‌مان جامعه فرانسه نیست.
نیروی انتظامی حساب مردم را از آشوب‌گران جدا کند
این استاد دانشگاه می‌افزاید: برای مثال تداوم حضور جلیقه زردها به نوعی نشان از به رسمیت شناختن اعترضات مردم برای احقاق حقوق‌شان است. در واقع اصل اعتراض و حضور در صحنه‌های اجتماعی نشان از آسیب اجتماعی نیست. این به نوعی رفتار دموکراتیک هم هست. از دیگر سو، نمایندگان مردم هم باید در مجلس از حق مردم دفاع کنند و اظهارات مردم را به گوش مسئولان برسانند.
نیروهای انتظامی ما هم به اندازه کافی تجربه برخورد با این اتفاقات را دارند و به نظر می‌رسد به سطحی از ادراک رسیده است که چگونه باید با این اعتراضات برخورد کند. آنها باید بدانند که حساب آشوبگر را از مردم عادی جدا کنند. اما برخوردهای روزهای اخیر نشان می‌دهد که این مهم رعایت شده است.
باید این نکته مهم را هم در نظر داشته باشیم که وجود اعتراض نشانی از وجود مردم‌سالاری است. هم مردم و هم مسئولان تمرین دموکراسی می‌کنند. مردم دارند یاد می‌گیرند که چطور اعتراضات خودشان را بیان کنند کنند و مسئولان هم دارند یاد می‌گیرند که چطور وضعیت را مدیریت کنند.
نظر شما