به گزارش ایرناپلاس، سال ۱۴۰۰ تقریبا به یک چهارم پایانی خود نزدیک می‌شود و پایتخت تا کنون تنها ۲ روز پاک را تجربه کرده است. براساس آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران، مقایسه تعداد روزهای پاک در آخرین سال قرن با سال گذشته نشان‌دهنده افت کیفت هوا در پایتخت است.
شاخص کیفیت هوا، شاخص ترکیبی از آلاینده‌هایی همچون ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون و کمتر از ۲.۵ میکرون، ازن، نیتروژن دی‌اکسید، گوگرد دی‌اکسید و کربن منو اکسید است. شاخص کیفیت هوا عددی بین ۰ تا ۵۰۰ را نشان می‌دهد و هر چه قدر این عدد بزرگ‌تر باشد، به معنای وجود آلاینده‌های بیشتر و در نتیجه کیفیت پایین‌تر هوای شهر است.
براساس آمارها، تعداد روزهای پاک، از ابتدای سال تا کنون فقط ۲ روز بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال، کاهش یافته است. تعداد روزهای پاک از ابتدای سال ۱۳۹۹ تا ۱۳ آذرماه همان سال، برابر با ۱۵ روز بوده است. با کاهش تعداد روزهای پاک، شاهد افزایش روزهای ناسالم نیز هستیم. تعداد روزهای ناسالم از ابتدای سال ۱۳۹۹ تا ۱۳ آذرماه همان سال، ۲ روز بوده که امسال به ۵ روز افزایش یافته است.
گفته می‌شود یکی از دلایل آلودگی و افت کیفیت هوا، استفاده از سوخت مازوت برای نیروگاه‌های تولید است. با این حال کرامت ویس‌کرمی مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در گفت‌وگویی با ایرنا، استفاده از مازوت را به عنوان سوخت نیروگاهی در استان تهران، تکذیب کرده است.
ساناز جعفرزاده مسئول محیط زیست شرکت تولید نیروی برق حرارتی ایران نیز در گفت‌وگویی با ایرنا از سهم اندک مازوت در آلودگی هوا خبر داد و گفت: به استناد آمار و اطلاعات موجود از سال ۱۳۹۴ تاکنون ۱۸ درصد روزهای آلاینده متوجه آلاینده ازن و ۸۸ درصد متوجه آلاینده ذرات بوده است.
در همین رابطه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور دوشنبه ۱۵ آذر در مراسمی در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج، با اشاره به ضرورت مصرف مازوت در برخی مواقع سال، گفت: هرچند قطعی برق در فصل سرما ممکن است مشکل‌ساز شود و خود مردم هم رضایت می‌دهند که درصدی از آلایندگی را برای مدتی موقت تحمل کنند، اما دستگاه‌ها نباید این نگاه را بهانه‌ای برای فرار از قانون و انجام ندادن تکالیف خود تلقی کنند.
سوخت مازوت مصرفی نیروگاه‌های کشور باید تا سال آینده سولفورزدایی شود. البته این نیروگاه‌ها تا زمانی‌که سولفورزدایی از سوخت مازوت نکنند پلمب خواهند بود مگر در مواقع اضطرار که شورای عالی امنیت ملی تصمیم بگیرد.علی سلاجقه با بیان اینکه پنج نیروگاه تولید برق کشور به علت استفاده از سوخت مازوت پلمب شده‌اند، تصریح کرد که سوخت مازوت مصرفی نیروگاه‌های کشور باید تا سال آینده سولفورزدایی شود. البته این نیروگاه‌ها تا زمانی‌که سولفورزدایی از سوخت مازوت نکنند پلمب خواهند بود مگر در مواقع اضطرار که شورای عالی امنیت ملی تصمیم بگیرد.
وی ادامه داد: سازمان حفاظت محیط زیست و دولت سیزدهم در این زمینه از ابتدای استقرار با جدیت ورود کرده و به طور حتم روند به این سمت خواهد رفت که یا سولفورزدایی از مازوت به شیوه مطلوب انجام شود یا در غیر این صورت مجوز مازوت‌سوزی صادر نشود.
مازوت چگونه بر کیفیت هوا تأثیر می‌گذارد؟
مازوت به عنوان یک سوخت فسیلی، آلاینده‌هایی همچون کربن و ترکیبات گوگردی را منتشر می‌کند. به ازای هر یک میلیون بخش مازوت، ۳۵ هزار واحد ترکیبات گوگردی وارد هوا می‌شود. خطر این ترکیبات گوگردی برای محیط ریست از آنجایی است که به عنوان عامل اصلی بارش باران‌های اسیدی مطرح است و یکی از دلایل بروز بیماری‌هی تنفسی است.
گوگرد به عنوان فراوان‌ترین عنصر بعد از کربن و هیدروژن در نفت خام، با نسبت بالایی در مازوت وجود دارد و به تخریب لوله‌ها در واحدهای نیروگاهی منجر می‌شود و به مرور زمان، با مستهلک کردن تجهیزات نیروگاهی، عمر مفید آنها را کاهش می‌دهد. علاوه بر تهدید مازوت برای صنعت انرژی و تجهیزات نیروگاهی، ترکیبات نیتروژن‌داری که در اثر سوخت آن وارد هوا می‌شود نیز می‌توانند بیماری‌های تنفسی را تشدید کنند.
استفاده از سوخت فسیلی به عنوان منبع اصلی تولید انرژی مورد نیاز، تنها مساله ایران نیست. بیش از ۸۴ درصد کل انرژی جهان از سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود و بیش از ۶۳ درصد تولید برق در دنیا از طریق سوخت‌های فسیلی صورت می‌گیرد.
با این حال، روندهای جهانی حکایت از حرکت به سمت سوخت‌های با کربن کمتر برای تولید برق دارد. کشورهایی همچون سوئد و فرانسه، پیشگام جایگزینی سوخت هسته‌ای و انواع انرژی‌های تجدیدپذیر در مقایسه با سوخت‌های فسیلی برای تولید برق هستند.
به عنوان نمونه، در سال گذشته میلادی، ۶۸ درصد از سرانه برق تولیدی سوئد از منابع انرژی تجدیدپذیر و ۳۰ درصد آن از انرژی هسته‌ای تأمین شده بود. در فرانسه نیز ۶۷ درصد برق سرانه از انرژی هسته‌ای و ۲۳ درصد آن از انرژی‌های تجدیدپذیر تولید شده بود. این در حالی است که در ایران، بیش از ۹۱ درصد از برق تولیدی با استفاده از سوخت‌های فسیلی تولید می‌شود.
تا زمانی که سوخت فسیلی با وجود آلایندگی و پیامدهای منفی محیط زیستی، یکی از نامزدهای دریافت یارانه در کشور باشد، انگیزه سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک وجود نخواهد داشت و توسعه استفاده از این انرژی‌ها، برای مصرف‌کنندگان نهایی و نیروگاه‌ها به کندی پیش خواهد رفت.راه‌حل گذر از سوخت فسیلی در تأمین برق
در حالی که ایران ظرفیت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک را برای تولید برق در کشور دارد، همچنان سوخت‌های فسیلی به عنوان منبع اصلی تولید برق در ایران استفاده می‌شود؛ پرسش این است که چرا روند جایگزینی انرژی‌های نو با انرژی‌های فسیلی با وجود تلاش‌های انجام‌شده به کندی صورت می‌گیرد؟
پاسخ اقتصادی به این پرسش را می‌توان در قیمت انرژی‌هاس فسیلی جست‌وجو کرد. تا زمانی که سوخت فسیلی با وجود آلایندگی و پیامدهای منفی محیط زیستی، یکی از نامزدهای دریافت یارانه در کشور باشد، انگیزه سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک وجود نخواهد داشت و توسعه استفاده از این انرژی‌ها، برای مصرف‌کنندگان نهایی و نیروگاه‌ها به کندی پیش خواهد رفت.
۷۰ شرکت آماده ساخت ۱۰ هزارمگاوات نیروگاه تجدیدپذیر
با توجه به رویکرددولت سیزدهم برای برون رفت از این وضعیت، سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران (ساتبا) فراخوانی برای ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر داد که گفته شده ۱۰ شرکت خارجی و ۶۰ شرکت داخلی در این فراخوان ثبت‌نام و اعلام حضور کرده‌اند. براین اساس قرار است نیروگاه انرژی های تجدیدپذیر به ظرفیت ۱۰ هزار مگاوات ساخته شود.
این هدف، یکی از برنامه‌هایی است که «علی‌اکبر محرابیان» وزیر نیرو تحقق آن را در دولت سیزدهم اعلام کرده بود. به گفته وی، دولت سیزدهم برنامه‌ای چهار ساله برای افزایش ۱۰ هزار مگاواتی انرژی‌های تجدیدپذیر دارد، زیرا بازار توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ایران، با اتکا به پتانسیل بالای منابع انرژی‌های تجدیدپذیر از خورشیدی، بادی، زیست‌توده و زمین‌گرمایی، از طریق امکان عقد قراردادهای بلندمدت با نرخ‌های تشویقی، بازار بسیار جذابی برای سرمایه‌گذاران است.
وزیر نیرو با یادآوری اینکه ایران از قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی برخوردار بوده، خاطرنشان کرد که فرصت اقتصادی مناسبی برای سرمایه‌گذاران حوزه تجدیدپذیر برای ایجاد مزارع تجدیدپذیر فراهم شده است.
به گفته «محمود کمانی» رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران (ساتبا)، انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور شامل خورشیدی، بادی، برق‌آبی کوچک، زیست‌توده و توربین انبساطی، فقط یک درصد سهم نیروگاهی کشور را به خود اختصاص داده که سهم بسیار اندکی است. اکنون ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور حدود ۹۰۰ مگاوات است که ۳۱۰ مگاوات نیروگاه بادی و ۳۹۰ مگاوات خورشیدی است.
وی درباره اجرایی شدن ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر به ظرفیت ۱۰ هزار مگاوات گفت: طبق پیش‌بینی‌ها، در سه ماه آینده کارهای اولیه این اقدام انجام شده و به مرحله عقد قرارداد خواهد رسید؛ همچنین برنامه ساخت برآورد اولیه ما از این مقدار، حدود هفت هزار و ۵۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی، نزدیک به ۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات نیروگاه بادی و اعداد کوچک نیز برای سایر بخش تجدیدپذیرهاست.