به گزارش ایرناپلاس، تقریبا کسی نمانده که از تلویزیون ناراضی نباشد، حتی برخی اصواگرایان، منتقدان دولت و افراد همسو با نگاه سیاسی تلویزیون هم از عملکرد مدیران این رسانه رضایت ندارند. حالا هر کسی به فراخور حال و توقع خودش.
اقشار مختلف مردم همه به نوعی به برنامه‌ها و رفتارهای رسانه ملی اعتراض دارند. هر چند که این موضوع کلیشه‌ای شده و به اندازه‌ای گزارش و تحلیل درباره آن تهیه شده است که اگر آنها را برای هر نهاد یا سازمان دیگر کشور نوشته بودند، تا کنون شاهد تغییرات مثبتی در آن مجموعه بودیم؛ اما صداوسیما بی‌توجه به این اعتراض‌ها و مهم‌تر از همه بی‌اهمیت به نیازهای مخاطبانش، کار خود را انجام می‌دهد و بارها نشان داده جذب و اقناع مخاطب در صدر اولویت‌هایش نیست.
این رسانه ملی گاهی بر خلاف همین عنوان «ملی» به تولید محتواهای غیرمنصفانه‌ای می‌پردازد که هدف آن چیزی جز سیاه‌نمایی و افزایش نارضایتی‌ها علیه دولت نیست.
شرایط حال حاضر کشور با توجه به مشکلات تحریم‌های شدید، ویروس کرونا در کنار نزدیک شدن به انتخابات ۱۴۰۰ سبب شده عملکرد این رسانه با شدت بیشتری نگاه سیاسی و جناحی به خود بگیرد.
تلویزیون نگاه نکردن؛ نتیجه عملکرد صدا و سیما
علی‌اکبر قاضی‌زاده استاد روزنامه‌نگاری و پژوهشگر حوزه رسانه و ارتباطات، درباره عملکرد این روزهای تلویزیون مبنی بر سیاه‌نمایی و برجسته‌سازی بیش از حد مشکلات و برخورد جناحی با مسائل، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: تلویزیون سال‌هاست که این کار را انجام می‌دهد. از ابتدا هم به این شکل بود که هر چیزی را شورای سیاست‌گذاری اعلام کند، تلویزیون هم همان را اجرا کند که آن شورا هم جناحی است.
قاضی‌زاده درباره پیامدهای چنین رفتاری بر مردم گفت: این رفتارها سبب شده که مردم دیگر تلویزیون نگاه نمی‌کنند. یک گروه اندکی هستند که موافق چنین حرف‌هایی هستند، آنها ممکن است تلویزیون ببینند. صداوسیمای ما با آن همه شبکه که دارد؛ یک محفل است که برای خودشان کار می‌کنند.
دخالت در ماهیت خبر، عملی که سابقه سیاسی دارد
بهروز بهزادی روزنامه‌نگار پیشکسوت، درباره عملکرد این روزها و سیاسی‌کاری در برخورد با مسائل و مشکلات جامعه به خبرنگار ایرناپلاس گفت: هر نوع دخالت در ماهیت خبر و ماهیت انتشار درست آن، کار حرفه‌ای نیست و رنگ سیاسی دارد. به عبارت دیگر ممکن است کسی که این کار را می‌کند، متخصص رسانه نباشد و یک فرد سیاسی باشد.
وی ادامه داد: متاسفانه در مملکت ما سابقه چنین کاری را در بسیاری از موارد داشته‌ایم. اگر کسی در صداوسیما هم این کار را می‌کند باید بیاید کتاب‌های مربوط به خبر، روزنامه‌نگاری و رسانه را بخواند و اساسا یاد بگیرد که خبر چیست؟ یا اگر هم انتقادی یا مساله‌ای نسبت به موردی دارد، باید پشت آن انتقاد یک حجت قوی داشته باشد که بتواند آن را اثبات کند.
وی درباره تاثیر انعکاس خبرهای غیر ضروری و برجسته‌سازی آنها، افزود: به طور قطع دست بردن در خبر و خبر را وارونه انتشار دادن پیامد مخربی بر افکار عمومی خواهد داشت. اگر واقعا چنین اتفاقی در صداوسیما می‌افتد بر مردم اثر خوبی نخواهد داشت.
تلاش تلویزیون برای جلوه دادن یک دولت ناکارآمد
سعید درویشی تحلیلگر حوزه رسانه نیز درباره عملکرد صداوسیما به خبرنگار ایرناپلاس گفت: در هشت سالی که از عمر دولت آقای روحانی گذشت، سیاست صداوسیما برابر دولت با این هدف سپری شد که در هر شرایطی باید این دولت را ضعیف جلوه دهد. یعنی صداوسیما همه وقت خود را صرف این کرد که با تاکتیک‌های مختلف رسانه‌ای، دولت را از چشم مردم بیندازد.
وی افزود: متاسفانه همه این تلاش‌ها در حالی صورت گرفت که رهبر معظم انقلاب همواره بر حفظ آرامش کشور تاکید و مسئولان نظام را از «جدل‌های دشمن‌شادکن» منع می‌کنند و در عین حال بر برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی و نقد منصفانه نیز تاکید دارند.
وی درباره برخی از برنامه‌های تلویزیونی که نگاه یکسویه علیه دولت دارد، افزود: تاکتیک‌های صداوسیما برای تقابل با دولت هوشمندانه اجرا شدند. منظور من بیشتر برنامه‌های تلویزیون است. تلویزیون پس از اینکه در زمان انعقاد برجام، به شکل غیرحرفه‌ای همه توان خود را صرف مضر جلوه‌دادن این قرارداد کرد، رویکرد حمله به دولت را به شیوه تقابل نرم تغییر داد.
مخاطب امروزی منفعل نیست
به گفته این کارشناس رسانه، تلویزیون با ساختن برنامه‌های کوتاه مانند میان برنامه‌های چند دقیقه‌ای، در زمینه تولید و کسب‌وکار و استفاده از عبارت‌هایی همچون «حل مشکلات اقتصادی راه‌حل دارد»، تلاش کرد به مردم القا کند که این دولت در اشتغال‌آفرینی و رونق تولید، ضعف دارد. اما از طرف دیگر مردم هر هفته، در روزهای پنجشنبه شاهد پخش زنده افتتاح طرح‌های ملی، عمرانی و اشتغال‌زای دولت از شبکه خبر بودند.
او یادآور شد: مسئولان صداوسیما باید بدانند که مخاطب امروزی یک مخاطب منفعل نبوده و چند دهه است که عمر نظریه‌های تاثیر مطلق رسانه‌ها پایان یافته و مخاطب در برابر پیام‌های رسانه فعال است؛ بنابراین هیج رسانه‌ای نمی‌تواند با تکیه بر اهرم قدرت، اخبار و نظرات خود را مانند سوزن به ذهن مخاطب تزریق کند.
استفاده ابزاری از تحریم‌ها
این تحلیلگر رسانه، درباره تحریم‌های ترامپ و استفاد رسانه ملی از این قضیه تاکید کرد: خوش‌شانسی رسانه ملی برای زمین‌زدن دولت این بود که تحریم‌های ترامپ، پیامدهای منفی زیادی بر اقتصاد کشور گذاشت و دست دولت برای حل همه مشکلات اقتصادی و بهبود معیشت مردم بسته است. صداوسیما هم از این مساله برای بیشتر کوبیدن دولت روحانی و حتی شخص رئیس جمهوری نهایت استفاده کرد.
وی افزود: البته نباید از یک نکته غافل شد که کار رسانه، انتقاد کردن است اما اگر بخواهد خطی با دولت برخورد کند، نگاه یک‌طرفه دارد. بیشتر وقت‌هایی هم که به دولتی‌ها تریبون صحبت‌کردن دادند برای انتقاد از آنها بود و نه برای حل اساسی مشکل.
نقش صدا و سیما در مشارکت مردم برای انتخابات
اما برجسته‌سازی بیش از حد برخی از مشکلات و نادیده گرفتن اقدامات و خدمات مثبت دولت توسط تلویزیون، این پرسش را به وجود می‌آورد که با توجه به نزدیک شدن به روزهای انتخابات، آیا هدف چنین عملکردی انتخاباتی و جناحی است؟
درویشی در این باره گفت: حالا که کمتر از سه ماه به انتخابات ریاست جمهوری باقی است، از صداوسیما انتظار می‌رود در میدان انتخابات بی‌طرفانه نقش‌آفرینی کند. دولت آقای روحانی، رو به پایان است؛ حتی اگر این دولت برای انتخابات بعدی نامزدی هم داشته باشد، در شان رسانه ملی نیست که با فشار حداکثری به دولت، کاری کند که نتیجه رفتارهایش مقابل دولت، در انتخابات نتیجه عکس دهد.
به نظر می‌رسد با شیب تند انتقادهای تلویزیون که محسوس و نامحسوس علیه دولت ادامه دارد، در کاهش مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری تاثیر زیادی دارد.
وی همچنین درباره نقش صداوسیما در مشارکت مردم برای حضور در انتخابات افزود: این رسانه نباید ناآگاهانه در زمین رسانه‌های فارسی‌زبان که در انگلیس و آمریکا مستقرند، بازی کند. مردم در هفته‌های منتهی به انتخابات، نیاز به فکر آسوده برای تصمیم‌گیری درباره سرنوشت خود دارند. پس صدا و سیما باید با احترام به افکار عمومی، کاری کند که مردم وقتی عبارت «انتخاب رئیس جمهوری» را می‌شنوند، واقعا به یک انتخاب فکر کنند؛ نه اینکه آن قدر از دولت کنونی بدگویی کند که مردم تصور کنند حضور در انتخابات هیچ فایده‌ای برایشان ندارد.