به گزارش ایرناپلاس، گاهی روند دریافت مجوز برای انتشار آلبوم موسیقی زمان زیادی از هنرمندان می‌گیرد تا جایی که برخی از آنها، گاه از ادامه این روند مایوس شده و فعالیت حرفه‌ای خود را کنار گذاشته یا به خارج از کشور رفته‌اند. این مشکلات با امکاناتی که دنیای مجازی و ارتباطات الکترونیک در اختیار انسان امروزی قرار می‌دهد، کمتر شد اما از بین نرفت زیرا هنرمند نیازمند ارائه آثار خود به صورت رسمی و قانونی در جامعه است تا بتواند از آن درآمدی داشته باشد.
محمد الهیاری، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگی و ارشاد اسلامی در حالی این مسئولیت را برعهده گرفت که به گفته او، مشکلات گوناگونی ادامه فعالیت هنرمندان را با مشکلاتی مواجه کرده بود.
الهیاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا، موسیقی را عامل ارزشمندی برای گفتمان بین‌المللی هنرمندان و مخاطبان دانست و خاطرنشان کرد: مدت‌ها بود هنرمندان عموما مایل به انتشار آلبوم بودند و اصل برای هنرمندان تولید آلبوم مستقل بود. به این ترتیب در دفتر موسیقی، با ترانه‌های ارسالی بسیار زیاد برای صدور مجوز روبه‌رو بودیم. اما با رشد فناوری، گسترش فضای مجازی و در کنار آن افزایش سواد رسانه‌ای مردم به تدریج تمایل به انتشار تک آهنگ جایگزینِ اصرار برای انتشار آلبوم شد.
با توجه به سبک جدید درخواست برای انتشار تک آهنگ، دفتر موسیقی با تغییر رویکرد با نیازهای جامعه هماهنگ شد و حرکت به سمت کاهش مراحل کاغذ بازی و رسیدن به روند الکترونیکی را درنظر قرارداد. به همین منظور سامانه شعر و سامانه موسیقی راه‌اندازی شد تا هنرمندان مجبور نباشند ترانه‌های خود را به شکل مکتوب و دستی به وزارت فرهنگ و ارشاد ارائه دهند.
باید از فضاهای سنتی نظارتی فاصله بگیریم
اقدام دیگر دولت برای تسهیل اخذ مجوز ترانه و موسیقی، تاسیس سامانه واحد ثبت شعر، موسیقی و اخذ مجوز به‌صورت الکترونیک است؛ اللهیاری در این‌باره توضیح داد: اینگونه کاغذ بازی‌ها و رفت‌وآمد هنرمندان از بین خواهدرفت و همه امور الکترونیکی انجام خواهدشد.
او با تاکید بر اینکه در فضای الکترونیک، باید در نظارت‌ها به تعادل رسید، گفت: باید از فضاهای سنتی نظارتی فاصله بگیریم به سمت نظارت‌هایی متناسب با زمان و مکان، پیش برویم. پس لازم بود در آیین‌نامه‌ها بازنگری کنیم، اما بزرگترین مانع، فقدان سند بالادستی در حوزه موسیقی بود.
امسال، آیین‌نامه صدور مجوزها و نظارت بر انتشار آثار موسیقی توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ و امضا شد و این مهم همه فعالیت‌های دفتر موسیقی را در چهارچوبی قرار می‌دهد که حقوق تولیدکننده و مصرف‌کننده نیز در آن دیده شده است.
مدیر دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد از ادامه تلاش‌ها برای تسهیل روند فعالیت هنرمندان خبر داد و افزود: نگاه ما به هنرمند و آثارش نگاهی تنگ نظرانه نیست و معتقدیم بسیاری از قوانین ممیزی در عمل مانع بروز خلاقیت هنرمندان در آفرینش آثار موسیقی بوده و به این موضوع با برگزاری جلسه‌های متعدد با هنرمندان و اعضای شورای شعر و موسیقی تا حد زیادی پرداخته و کار برای هنرمندان ساده‌تر شده است.
ارزش کلمات در موسیقی پاپ در حد صفر است
سختی‌هایی که ثبت رسمی یک اثر می‌تواند برای هنرمند ایجاد کند، شاید با اقداماتی که مسئولان انجام می‌دهند، تسهیل شود.
نادر بختیاری، شاعر و ترانه‌سر که از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ برای دریافت مجوز یک آلبوم تلاش کرده، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: میزان کارآمدی هر روش، از روی نتیجه‌اش مشخص می‌شود. وقتی نتیجه یک روند تولید موسیقی و ترانه با کلام و بی‌کلام، موسیقی اصیل، سنتی و پاپ منجر به نابودی آن می‌شود و بازده بسیار پایین می‌آید، نشان‌دهنده روش اشتباه است. افرادی که مسئول این حوزه هستند، گاهی بدون درنظر گرفتن اینکه موسیقی علم جهانی است، گاهی خواستار محدود کردن آن هستند.
به گفته این ترانه‌سرا، برخی سختگیری‌ها موجب افزایش تلفات در هنرمندانی شده که در حوزه موسیقی فعالیت می‌کردند.
او با یادآوری بُعد اقتصادی محدودیت فعالیت هنرمندان در جامعه، افزود: تولید موسیقی می‌تواند برای کشور سود اقتصادی به همراه داشته باشد، البته می‌تواند موجب پس‌رفت اقتصادی هم شود؛ زیرا فرهنگ یکی از ابزارهایی است که در کلیت یک کشور وجود دارد. وقتی از این وسیله نتوانیم به درستی استفاده کنیم، علیه خودمان استفاده می‌شود. موسیقی پاپی تولید می‌کنیم که ارزش کلمات آن صفر است. برخی از فعالان این حوزه، چرخه اقتصادی خوبی تولید می‌کنند اما کلماتی که خوانده و مفاهیمی که منتقل می‌شود، چیزی جز درجا زدن نبوده و پیشرفتی به همراه ندارد.
به کیفیت کلمات توجه نمی‌شود
با فرا رسیدن ایام عاشورا گروهی عزاداری می‌کنند، اما برخی از گردهمایی‌ها شباهتی به عزاداری امام حسین(ع) ندارد.
بختیاری درباره برخی از نوحه‌خوانی‌ها توضیح داد: در ایام عاشورای حسینی، تولید برخی نوحه‌ها در حالی آغاز می‌شود که توجه به نیت امام حسین(ع) نداشته و به کیفیت کلمات توجه نمی‌شود.
بختیاری با بیان اینکه موسیقی سنتی در ایران به اندازه موسیقی پاپ مورد توجه قرار نمی‌گیرد، به لزوم توجه اساتید بزرگ این حوزه برای آگاهی‌بخشی به جامعه تاکید کرد و گفت: در حوزه موسیقی، روی مسائل اصلی توجه نمی‌شود. در کلمات ترانه که یکی از کلیدی‌ترین عناصر سازنده موسیقی حساب می‌شود و جایگاه بالاتری در کارنامه موسیقی افراد دارد، توجهی انجام نمی‌شود. از کلماتی در ترانه‌های موسیقی پاپ استفاده می‌شود که خالی از معنی هستند.
روش مجوز دادن باید به‌روز شود
به نظر این ترانه‌سرا، با توجه به پیشرفت فناوری و همچنین امکان انتشار تک آهنگ در فضای مجازی، روش مجوز دادن برای موسیقی باید به صورت کلی مورد بازبینی قرار گیرد.
او ادامه داد: در عین حال باید حساسیت‌های جامعه با روشی برای ارائه آثار مختلف کنترل شود تا همه هنرمندان بتوانند آثار خود را ارائه کنند. نویسنده، موسیقیدان، نوازنده و خواننده آثار خود را ارائه دهند. هیچ ایرادی ندارد که هرکس هر اثری دارد، بتواند منتشر کند. مانند دیگر کشورهای دنیا، اثری مخاطب خود را پیدا می‌کند که با کیفیت باشد، مسائل اخلاقی را زیر پا نگذارد و برای جامعه تخریبی نباشد.
به گفته بختیاری، گروهی که خط قرمزها و اعتقادات جامعه را نادیده می‌گیرند، حذف خواهند شد.
او ادامه داد: از سال ۱۳۷۶ تا اندازه‌ای، ارائه آثار موسیقی آزاد شد، اما باید توجه داشت که از آن زمان چه دستاوردهایی داشتیم و به موسیقی‌مان چه چیزهایی اضافه کردیم. اگر پیشرفتی در موسیقی پاپ وجود دارد به دلیل تلفیق آن با تصنیف‌هایی بود که پیش از این خوانده شده بود. این کار نیاز به تخصص و ظرایفی دارد که با کپی‌کاری‌های مکرر از بین رفته است.
او تاکید کرد: باید اساتید حوزه موسیقی، مسئولان این بخش و افرادی که پست‌های فرهنگی دارند، بتوانند مردم را به شنیدن موسیقی با کیفیت، عادت دهند. این موضوع را به صورت کلی، با برخی از علما مطرح کردم که افکار اشتباهی به خورد مردم داده می‌شود و چه باید کرد. مصداق اعتقادات ما این است که، به حرف گفته شده توجه کن و نه آن کسی که آن را بیان می‌کند؛ «انْظُر اِلی ما قالَ و لا تنظُرْ الی مَنْ قال» شاید فرد، حرف با ارزشی بیان کند.
دولت اقداماتی برای تسهیل عملکرد هنرمندان در حوزه موسیقی انجام داده است. اقداماتی که سرمنشا برخی از آنها به دوران پیش از همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ و سخت شدن شرایط فعالیت باز می‌گردد. این روند شاید بتواند نشان دهنده اهمیت این حوزه برای مسئولان باشد، هرچند هنوز میوه برخی از فعالیت‌ها به بار ننشسته است؛ هنرمندان، مخاطبان و مسئولان در صورت همدلی و همراهی با یکدیگر می‌توانند مشکلات را شناسایی و آنها را حل کنند. روندی که شاید نیازمند صبر و تلاش فراوان باشد.