اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی یا به گفته سازمان بهداشت جهانی، فاصله‌گذاری فیزیکی، بسیاری از رفتارهای اجتماعی را تحت تأثیر قرار داد. مردم نمی‌توانند مانند قبل در سینما، تئاتر و سالن‌های کنسرت اجتماع کنند، تا از این راه، زنجیره انتقال بیماری شکسته شود. روزهای آغازین سال ۹۹ برخی از کنسرت‌ها به‌صورت آنلاین برگزار شد، البته دسترسی به این کنسرت‌ها نیازمند اینترنت پرسرعت و ابزارهای مناسب بود و شاید هنوز هم عده‌ای امکان تماشای آن را نداشتند. بعد از اجرای کنسرت‌های آنلاین، برنامه‌ریزی برای تئاتر آنلاین مورد بررسی قرار گرفت.
سعید نوروزی، مدیرمسئول تلویزیون اینترنتی نمایش نت از اجرای برخی نمایش‌ها به‌صورت آنلاین خبر داد. به گفته او، پروژه پخش تئاتر آنلاین در دوران شیوع ویروس کرونا به قبل از اجرای کنسرت‌ها در اسفندماه باز می‌گردد. از آنجایی که کنسرت موسیقی جذابیت بیشتری دارد و در عین حال، مدیرکل هنرهای نمایشی در پایان سال تغییر یافت، اجرای این ایده در موسیقی سریع‌تر رخ داد.
سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، پردیس تئاتر تهران را که دارای هفت سالن تخصصی حرفه‌ای برای اجرای تئاتر است، برای پخش آنلاین در اختیار نمایش نت قرار داده است. یکی از سالن‌های پردیس به تجهیزات و پلاتوها اختصاص یافته است تا از طریق آن بتوانند با مدیران و هنرمندان نیز قبل از اجراها مصاحبه داشته باشند.
باید دید مردم چه انتظاری از تئاتر دارند
تئاتر همواره به ارتباط میان بازیگران و مخاطبانش مشهور است؛ همان ارتباطی که افراد با یک بار تماشای تئاتر به‌سختی می‌توانند آن را رها کنند و بارها و بارها برای تماشای این هنر به تئاتر می‌روند. درباره اینکه آیا می‌توان تئاتر را به‌صورت آنلاین برای مخاطبان پخش کرد، سهراب سلیمی، کارگردان و بازیگر تئاتر به خبرنگار ایرناپلاس گفت: از این دست تصمیمات در کشور ما بسیار گرفته می‌شود، که بر اساس یک سری تفکرات، برنامه‌ریزی و مدیریت است. به نظرم شرایط متفاوت و بحرانی است و باید به دنبال راهکارهایی رفت که پاسخگوی نیازهای خاص این دوران باشد. برای پخش آنلاین تئاتر، نیازمند برنامه‌ریزی و مدیریت منسجم به ازای شرایط اقتصادی هستیم. نکته دیگر این است که باید توجه داشته باشیم که مردم در این برهه از زمان، چه انتظاراتی از تئاتر دارند؟
برای اجرای تئاترهای آنلاین، پردیس تئاتر تهران انتخاب شده است که مسافت زیادی با مرکز شهر دارد، سلیمی دراین‌باره گفت: این اطلاعیه‌ها و اخبار را دنبال می‌کنم، اما همواره از خود این سؤال را می‌پرسم: چرا همواره از پردیس تئاتر صحبت می‌کنند، علت و معلول قضیه را که دنبال کنیم هیچ‌چیزی معلوم نیست. این مسافت طولانی برای رسیدن به صحنه تئاتر، خود ایجاد دغدغه می‌کند، در حالی که پیامک‌های نظام پزشکی اعلام می‌کند تا جایی که امکان دارد فاصله فیزیکی را رعایت کنیم و مسافت‌های کوتاه را برای رفع نیازهای خود انتخاب کنیم. چطور ممکن است در این برهه زمانی، به مسائل بهداشتی و امنیتی توجه نشود و یکی از دورترین نقطه‌ها برای اجرا انتخاب شود؟
صداوسیما می‌تواند بی‌توجهی به تئاتر را جبران کند
تئاتر آنلاین در شرایطی از هنرمندان برای اجرا دعوت کرده است، که در ساده‌ترین حالت و با هزینه‌های خیلی کمتر هم می‌توان لذت تئاتر را به خانه‌ها برد. چه بسیار تئاترهایی که در ایران اجرا و از آنها فیلمبرداری شده است. چرا در شرایطی که از همه دعوت به خانه ماندن می‌شود، گروهی از هنرمندان دور هم جمع شوند و اجرای زنده داشته باشند؟
سلیمی با اشاره به اینکه صداوسیما این روزها تصنیف‌های زیبا، جذاب و خاطره‌انگیز پخش می‌کند، ادامه داد: در حوزه تئاتر هم به همین صورت است. از ابتدا، ده‌ها تله تئاتر با نگاه‌ها، سلایق و محتوای مختلف در صداوسیما پیش و بعد از انقلاب ضبط شده است. اینجا اگر واقعاً دلسوزانه می‌خواهند به جنبه صنفی این مسئله نگاه کنند، چقدر ارزشمند است که بگویند این اثر پخش می‌شود و به ازای آن –نه به‌اندازه هزینه‌هایی که در آن مقطع زمانی انجام شده است- برای بازپخش اثر به شماره‌حساب افراد مبلغی ریخته شود. به این صورت هنرمندان می‌توانند از پخش، بهره صنفی ببرند و صداوسیما بی‌توجهی‌هایی را که تا امروز به تئاتر داشته است، جبران کند.
به گفته سلیمی، فیلمبرداری از بسیاری از برنامه‌ها در آرشیو صداوسیما و آرشیو کارگردان‌ها ذخیره شده است.
باید برای هرکدام از اصناف برنامه‌ریزی شود
سلیمی که این روزها دوران بازنشستگی خود را می‌گذراند، برای دیگر صنف‌ها هم که در دوران رکود بازار به دلیل شیوع بیماری کووید ۱۹ آسیب دیده‌اند، پیشنهاد داد: من با فرض حقوق بازنشستگی احساس آرامش می‌کنم؛ اما باید بدانم بسیاری از دوستانم در حوزه نجاری، آهنگری، دوخت و لباس و ... همه بیکار شده‌اند. بسیاری از جوانان که در حوزه تئاتر فعالیت می‌کردند، کاری برای انجام ندارند. باید برای هرکدام از افراد صنف برنامه‌ریزی شود تا بتوانند این دوران را پشت سر بگذارند. بسیاری از سالن‌های آمفی تئاتر خصوصی، آیا برای این دوران آماده هستند و برنامه‌ای برای بقا دارند؟ به پرسنلی که در حوزه تئاتر خصوصی کار می‌کردند، توجهی شده است؟ امکان ندارد برنامه و توجهی در میان باشد.
جایی که باید به انسان فکر کرد، به تئاتر فکر نمی‌کنم
به گفته این کارگردان تئاتر، مسئله این است که جامعه در بلاتکلیفی نظام فکری است، باید آنچنان دوراندیشانه نسبت به قضایا نگاه شود که جامعه به وضعیت امروز دچار نشود. اگر مسئله امروز تحریم نبود، اگر قحطی یا سونامی به وجود می‌آمد، آیا باز هم باید تمام مردم در بلاتکلیفی به سر می‌بردند؟
اجرای دی‌ماه کاری از سلیمی به تیرماه موکول شده است، اما خود او بر این باور است که به دلیل اجراهای دیگری که زمان آنها هم تعویق افتاده است، تنها در صورت انصراف برخی از گروه‌ها می‌تواند اجرا داشته باشد. او ادامه داد: این سؤال مطرح است که آیا امکان اجرایی شدن و تجمع مردم در تیرماه فراهم می‌شود؟ من نگران این قضیه هستم. امکان ندارد مردم بتوانند در تیرماه برای دیدن تئاتر جمع شوند. پس در جایی که باید به انسان فکر کرد، به تئاتر فکر نمی‌کنم. به انسانی فکر می‌کنم، که در خیابان می‌بینم. الان وجدان، خرد جمعی است و نه گرایش خاص.
گزارش از آیدین پورخامنه